> Księga Pamiątkowa Gimnazjum im. Mikołaja Reja utrzymywanego przez Zbór Ewangelicko-Augsburski w Warszawie
> Szkoła imienia Mikołaja Reja w Warszawie
> Rejacy w walce o niepodległość Polski 1939 – 1945
> Widziane z Cafe Gruz – Liceum imienia Mikołaja Reja w Warszawie 1950 – 1955 (apogeum stalinizmu)
> Macte animo – w stulecie XI Liceum Ogólnokształcącego imienia Mikołaja Reja w Warszawie
> Rejacy w stanie wojennym
Istnieje wiele publikacji na temat naszej Szkoły.
Pierwsza z nich została wydana już w 1927 roku na upamiętnienie 20. rocznicy utworzenia Szkoły. Zatytułowana jako „Księga Pamiątkowa Gimnazjum im. Mikołaja Reja utrzymywanego przez Zbór Ewangelicko-Augsburski w Warszawie” opisuje dzieje placówki od 1906 do 1926 roku. Jej podstawowym celem było uczynienie z niej pamiątki dla byłych Wychowanków. Głównym pomysłodawcą oraz autorem publikacji był sam dyrektor – Adolf Rondthaler.
W książce można przeczytać o początkach istnienia Gimnazjum, trudach związanych z założeniem placówki oraz zorganizowaniem jej siedziby. Teksty opatrzone są unikalnymi zdjęciami sprzed nawet 100 lat. Wertując kolejne strony, warto zapoznać się z wykazem nauczycieli, pracowników administracyjnych oraz działem statystycznym obfitującym w liczne tabele, w których porównano zmiany, jakie zaszły w procesie nauczania, liczbie godzin poszczególnych przedmiotów oraz oddziałów w klasach. Publikacja zawiera również specjalne zestawienie procentowe uczniów według ich wyznania, co stanowi dowód ogromnej tolerancji religijnej w przedwojennej placówce.
Niewielka książka pozwala przede wszystkim wyobrazić sobie działanie Szkoły w pierwszych latach jej istnienia. Opis klas, korytarzy, działania kółek uczniowskich czy ówczesnej opieki lekarskiej…
W środku odnajdujemy również dział poświęcony niezwykle ważnemu elementowi działalności Liceum – VIII Warszawskiej Drużynie Harcerskiej im. Kazimierza Pułaskiego, stacjonującej przy Gimnazjum im. Mikołaja Reja. A na koniec… wpisy ze szkolnej kroniki oraz, dziś niezwykle dla nas ważny, spis pierwszych maturzystów…
Egzemplarzy książki nie ma zbyt wiele. Jeden, niezwykle cenny, znajduje się w zasobach Biblioteki Szkolnej. Drugą jednostkę udało nam się zlokalizować w archiwum Biblioteki Publicznej m.st Warszawy znajdującej się przy ulicy Koszykowej.
___________________________________________________________________________________________
Kolejną i chyba jak dotąd najbardziej obszerną publikacją na temat Szkoły Mikołaja Reja jest monografia z 1993 roku o tytule „Szkoła im. Mikołaja Reja w Warszawie”. Charakterystyczna, niebieska książka autorstwa Stanisława Konarskiego oraz Mirosława Ornowskiego została napisana jeszcze w czasie stanu wojennego.
Należy zwrócić uwagę na fakt, iż w tamtych czasach autorzy spotykali się z ogromnymi trudnościami z wydaniem jakiejkolwiek publikacji. Po kilku latach braku jakichkolwiek działań ze strony Państwowego Instytutu Wydawniczego, Koło Wychowanków postanowiło wydać monografię własnym kosztem. Wydruk książki w znacznej części ufundował prof. Hilary Koprowski (matura 34’) – wybitny polski lekarz, wirusolog oraz immunolog, odkrywca i twórca pierwszej na świecie, skutecznej szczepionki przeciwko wirusowi polio, wywołującemu chorobę Heinego-Medina.
W monografii znajdujemy kilka bardzo obszernych i dokładnie opracowanych rozdziałów dotyczących dziejów Szkoły. Poznajemy historię od czasów założenia placówki do lat 90. ubiegłego wieku. Kolejne akapity opisują działania i trudności życia codziennego – organizacje uczniowskie, szkolne pisemka, sport w Reju… Niezwykła jest część poświęcona Rejówce, która pozwala wyobrazić sobie letnie zajęcia i zabawy w osiedlu szkolnym oraz okolicznych lasach wsi Baniocha.
Rozdziały poświęcone udziałowi wychowanków oraz uczniów Szkoły w walkach o niepodległość kraju oraz chęci przezwyciężenia codziennych trudności czasów II wojny światowej zostały opracowane na podstawie wielu przeprowadzonych ankiet oraz listów nadesłanych przez Rejaków. Książka zawiera również unikalne wspomnienia z lat szkolnych, napisane przez kilkunastu wychowanków z różnych perspektyw oraz etapów życia. Opisane są także sylwetki najwybitniejszych nauczycieli i związane z nimi anegdoty. Niezwykle dla nas ważny jest również rozdział opisujący Koło Wychowanków – proces założenia zrzeszenia absolwentów Szkoły oraz budowania wśród nich nadzwyczajnej więzi. W końcowej części monografii znajduje się spis maturzystów, podobnie jak w pierwszej publikacji z 1927 roku. Rozszerzony o kolejne roczniki jest oryginalną pamiątką w czasach dorosłego życia, gdy odnajdując nazwiska swoje oraz kolegów i koleżanek z klasy, możemy wrócić myślami do niezapomnianych lat szkolnych.
Koło Wychowanków posiada kilka egzemplarzy tej publikacji. Jej główna dystrybucja wśród absolwentów miała miejsce w 1996 roku – w związku z obchodami 90-lecia istnienia Szkoły.
___________________________________________________________________________________________
Autorami publikacji pt. „Rejacy w walce o niepodległość Polski 1939-1945” są Lech Dzikiewicz (matura 43’) oraz wspomniany już wcześniej Stanisław Konarski (matura 42’). Praca ta wydana została w 2004 roku.
Pisząc ową książkę autorzy nie ograniczyli się jedynie do znanych do tej pory faktów oraz zbadania dokumentów. W trakcie przygotowań do jej napisania twórcy rozesłali wiele ankiet do absolwentów Reja, którzy uczyli się w Szkole tuż przed i w trakcie okupacji, oraz do ich rodzin. Efektem tego przedsięwzięcia jest publikacja przedstawiająca niezwykłe, często wcześniej nieznane losy Rejaków podczas II wojny światowej. Można się z niej dowiedzieć, że działalność uczniów i absolwentów w tym okresie nie sprowadzała się tylko do uczestnictwa w tajnych kompletach i późniejszego uczestnictwa w Powstaniu Warszawskim. Rejacy walczyli na terenie całej Polski, a także poza jej granicami, m.in. w Anglii, Francji, we Włoszech, w ZSRR, a nawet na Pacyfiku. Opisywane są też inne sytuacje. Szkoła Mikołaja Reja przed wojną była wielonarodowa. Niemałą społeczność stanowili Niemcy. Po kampanii wrześniowej część z nich dołączyła do Hitlerjugend. Zdarzały się też przypadki uczniów, którzy angażowali się w działalność konspiracyjną mimo, że ich rodzice podpisali Volkslistę.
Monografia składa się z dwóch części. W pierwszej z nich opisane są przygotowania do wojny, jej wybuch i udział Rejaków w kampanii wrześniowej, reorganizacja Szkoły pod okupacją, tajne komplety, zaangażowanie w konspirację oraz eksterminację uczniów i absolwentów pochodzenia żydowskiego.
Drugi tom został poświęcony udziałowi Rejaków w Powstaniu Warszawskim i walce poza granicami kraju, a także prezentuje historię działającej w Reju VIII WDH.
Całość opatrzona jest dwoma wstępami. Pierwszy z nich został napisany przez Lecha Dzikiewicza, a drugi, zatytułowany „Wspaniałe tradycje” stworzył Lesław M. Bartelski – polski pisarz, poeta, krytyk literacki oraz wielki autorytet w dziedzinie walki polskiego społeczeństwa przeciwko niemieckiemu okupantowi, który sam brał również udział w Powstaniu Warszawskim, walcząc na Mokotowie w pułku AK Baszta – oddziale, w którym walczyło najwięcej Rejaków.
Ciekawie dobrane ilustracje, w znacznej większości rzadko publikowane zdjęcia i rysunki, pozwalają lepiej zobrazować opisywane osoby i wydarzenia.
___________________________________________________________________________________________
W 2006 roku, w 100. rocznicę powstania Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Reja, odbyły się uroczyste obchody jubileuszu połączone z kolejnym Zjazdem Wychowanków. Myśl o tym ważnym dla całej społeczności szkolnej wydarzeniu oraz chęć utrwalenia przeszłości i teraźniejszości związanej z losami wielu pokoleń uczniów Reja, stały się inspiracją do opracowania kolejnej publikacji poświęconej historii, tradycji i rozwojowi Szkoły. Chronologicznie ostatnia wydana książka nosi tytuł „Macte animo – w stulecie XI Liceum imienia Mikołaja Reja w Warszawie”. Została napisana przez nauczycieli we współpracy z uczniami, pod redakcją Katarzyny Sałkiewicz.
W pracy został przedstawiony krótki zarys historii Szkoły, zachowane i kontynuowane tradycje oraz wspomnienia opatrzone unikalnymi zdjęciami. W publikacji zaprezentowano ówczesne oblicze Szkoły, odpowiadające wyzwaniom, jakie przyniósł XXI wiek. Książka zawiera wiele kolorowych fotografii ukazujących działanie placówki, wyjazdy szkolne oraz szczególne wydarzenia. Podobnie jak w poprzednich monografiach, publikację wieńczy spis nauczycieli, dyrektorów oraz kolejnych absolwentów Szkoły. Dodatkowo możemy się zapoznać z listą laureatów oraz finalistów krajowych olimpiad.
Gruba, granatowa oprawa oraz błyszczące strony nadają książce charakter wyjątkowej pamiątki. Zadedykowana jest „Tym, dla których Szkoła imienia Mikołaja Reja była i jest bliska”. Niewielki nakład wydawniczy sprawił, że książka ma jeszcze większą wartość dla szczęśliwych jej posiadaczy.